Globalna industrija čipova i dalje pokušava da uhvati korak sa zaostatkom i narudžbinama, što je dovelo do dramatičnog podizanja cena i usporilo isporuke proizvoda u mnogim sektorima. Iako se čini da trenutno najviše trpe računarska, mobilna i industrija automobila, problem je daleko veći. Nestašicom čipova pogođene su sve industrije u procesu digitalizacije, među kojima su potrošačka elektronika, kućni aparati, industrija solarnih panela i struje, Internet of Things, kao i proizvodnja LED sijalica i štedljivih rasvetnih tela.
Uprkos tome što neke od analiza tvrde da će globalna ponuda i potražnja biti uravnotežene tokom prvog tromesečja 2024. godine, u slučaju dodatnih negativnih kretanja, koje su izvesne, oporavak može biti odložen za još šest do devet meseci.
Tržište vredno 1.000 milijardi dolara
Najnoviji izveštaj međunarodne konsultantske kuće Horváth kaže da bi nedostatak poluprovodnika mogao da potraje do kraja sledeće godine. Razlog dugoročnog poremećaja leži u izuzetnoj osetljivosti ovog visokotehnološkog proizvoda na i najmanje promene na tržištu, ali i u ogromnoj potražnji, koja je u porastu. Prema najnovijoj analizi, do nestašice su dovele i jedinstvene karakteristike ove komponente, od koje zavisi savremeni svet.
“Za proizvodnju čipova koristi se izuzetno složena tehnologija, a slobodni kapaciteti koji brzo mogu da povećaju proizvodnju, kako bi ona uhvatila korak sa narastajućom potražnjom, gotovo da ne postoje. Faza uvođenja novih proizvoda, promene dizajna i proširenja postojećih proizvodnih linija ponekad traje i do godinu dana, a svaka, čak i najmanja promena u ovako visokospecijalizovanim proizvodnim procesima, može značajno da utiče na performanse fabrike i vreme isporuke“, rekao je Robert Ćuzela-Piljac iz međunarodne konsultantske kuće Horváth.
Ipak, pretpostavlja se da će tržište poluprovodnika do 2030. godine probiti godišnju granicu od 1.000 milijardi dolara, što je podstaknuto snažnim usponom e-mobilnosti, Interneta stvari (IoT), ali i tehnologijama za smanjenje posledica klimatskih promena i zaštitu životne sredine.
Kako je došlo do nestašice i krize
Šokovi koji su uticali na industriju poluprovodnika počeli su zatvaranjem fabrika i rezovima proizvodnje širom jugoistočne Azije početkom 2020. godine, zbog pandemije koronavirusa.
Nakon toga, u relativno kratkom vremenskom periodu, ponovno pokretanje privrede rezultiralo je izuzetnim porastom tražnje za ovom vrstom proizvoda, a onda je 2022. godina donela sasvim nove izazove u ekonomskom i geopolitičkom smislu.
Određene privrede, posebno zapadnoevropske, mogle bi da se oporave ranije, ali geopolitičke tenzije, uglavnom u vezi sa ratom u Ukrajini, kao i još uvek aktuelna COVID ograničenja u određenim delovima Azije, značajno će produžiti taj oporavak.
Zbog toga, postoji mogućnost da nestašica bude produžena sve do kraja naredne godine.
