29/05/2009 –
Prva statistička istraživanja o korišćenju računara i interneta u Srbiji sproveo je 1999. godine Strateški marketing. Prema tada urađenim anketama, u Srbiji je u novembru 1999. godine (mesec dana nakon što je izašao prvi broj “Internet ogledala”) 10% od ukupnog broja domaćinstava posedovalo računar, a 5% internet priključak. Metodologija je bila takva da istraživanjem nisu bila obuhvaćena naselja sa manje od 800 stanovnika i staračka domaćinstva, tako da je incidenca vlasnika računara i Internet korisnika bila za nijansu precenjena. Rezultati ukazuju da je najveća penetracija PC računara i Interneta u urbanim sredinama (prednjači Beograd), kod domaćinstava sa učeničkom i studentskom populacijom i sa standardom i obrazovnom strukturom iznad proseka.
Različita istraživanja
Istovetna istraživanja su nastavljena i narednih godina, što je omogućilo da se napravi vremenska serija i izračuna trend razvoja pojave. Dobijeni rezultati ukazuju na linearni rast broja PC računara i Internet korisnika u domaćinstvima, što je omogućilo prognoziranje razvoja virtuelne zajednice u Srbiji.
I druge agencije su sprovodile slična istraživanja. Tako je MASMI sproveo terensko istraživanje “Internet u Jugoslaviji 2002. godine”. Ciljna grupa su bili ispitanici stari od 15 do 64 godine, anketirani na lokacijama: Beograd (16.4%), grad (42.7%) i selo (40.9%). Rezultat istraživanja su ukazali da je Internet koristilo barem jednom nedeljno 13,1% pojedinaca u poslednje dve nedelje u oktobru 2001. godine – korpus ljudi koji ga koriste u rasponu jednom nedeljno pa do svaki dan. Detaljnija analiza ukazala je da je od onih koji koriste Internet 42,2% surfovalo prethodnog dana, što bi marketinškim jezikom nazvali heavy users, a 29,2% pre nedelju dana. Izveden je zaključak da je 2001. godine u tadašnjoj SR Jugoslaviji bilo 304.050 korisnika Interneta na dnevnoj osnovi.
Tokom 2003. godine u Srbiji je zabeležen jubilej – sedam godina Interneta. Najoriginalniji doprinos proslavi ovog jubileja dala je grupa mladih istraživača iz Beograda okupljenih u Centru za proučavanje informacionih tehnologija (CePIT) koji postoji i radi u okviru Beogradske otvorene škole (BOŠ). Oni su upravo tim povodom objavili i promovisali knjigu “Internet pregled: Beograd 2002”.
Istraživači CePit-a su za svoje ispitivanje uzeli temu ponašanje najmlađe populacije beogradskih korisnika Interneta. Za ovo istraživanje su iskoristili “prigodan”uzorak od 300 ispitanika, mahom studenata i učenika, starosti od 18 do 30 godina, oba pola. Rezultati su pokazali da je prosečni korisnik ove kategorije individua koja više od godinu dana koristi Internet, uglavnom od kuće (čak dve trećine ispitanih), na mreži je oko deset sati nedeljno, dakle u proseku sat i po dnevno. Ona najčešće poseže za mašinom i priključivanjem na Internet radi slanja i primanja elektronske pošte, dakle radi komunikacije i “članstva” u nekim oblicima virtuelnih zajednica. Ovo poslednje nije začuđujuće, pošto su mladi ljudi u svetu tokom obrazovanja česti korisnici tih lista, preko kojih dobijaju neophodne podatke i informacije vezane za učenje i akademske potrebe.
Od 2006. godine Republički zavod za statistiku objavljuje rezultate svojih istraživanja informaciono – komunikacionih tehnologija u Srbiji u istoimenoj publikaciji. Nakon 2006. godine, istraživanje je ponovljeno 2007. i 2008. godine.
Rezultati poslednjeg istraživanja
Istraživanja su sprovedena po metodologiji EUROSTAT-a, na teritoriji Republike Srbije. Kada je reč o domaćinstvima i pojedincima, referentni period činila su tri meseca koja su prethodila telefonskom intervjuisanju. Referentni period za najveći broj pitanja postavljenih preduzećima bio je januar 2008, dok su se pojedina pitanja odnosila na celokupnu 2007. godinu.
Anketa za domaćinstva je sprovedena na dvofaznom uzorku, stratifikovanom po kriterijumu urbanosti. Uzorak je alociran na području centralne Srbije (bez Beograda), Vojvodine i Beograda, proporcionalno broju domaćinstava. Obim uzorka iznosio je 2.000 domaćinstava i 2.000 pojedinaca. Ispitivanje je sprovedeno telefonskim putem, a bilo je dozvoljeno i posredno anketiranje (davanje odgovora umesto odsutnog lica). Prema metodologiji EUROSTAT-a obuhvaćena su domaćinstva s najmanje jednim članom koji ima između 16 i 74 godine života, kao i pojedinci iste starosne dobi.
Anketa za preduzeća sprovedena je na uzorku stratifikovanom po veličini i delatnosti, telefonom. Obim uzorka iznosio je 1.096 preduzeća, sa deset i više zaposlenih iz različitih delatnosti. Istraživanje pokazuje da 98,4% domaćinstava poseduje TV, 74,5% mobilni telefon, a 40,5% kablovsku TV. Svega 5,8% domaćinstava poseduje laptop, što je povećanje od 2% u odnosu na 2007. godinu, a 4,3% u odnosu na 2006. godinu.
Razlike se mogu uočiti i kada se uporedi zastupljenost računara u urbanom i ruralnom delu Srbije: 47,5% naspram 31,2%. I pored toga ohrabruje podatak da se ovaj jaz smanjio u odnosu na 2007. godinu. U prilog tome govore i stope rasta zastupljenosti računara u urbanom i ruralnom delu Srbije. U urbanom delu stopa rasta je 4,8%, dok taj rast u ruralnom delu iznosi 9,6%.
U Republici Srbiji 33,2% domaćinstava poseduje Internet priključak, što čini povećanje od 6,9% u odnosu na 2007. godinu, a 14,7% u odnosu na 2006. godinu.
Zastupljenost Internet priključka najveća je u Beogradu (45,5%), sledi Vojvodina (34%), pa centralna Srbija (27,2%). Od ukupnog broja domaćinstava koja poseduju Internet priključak, modemsku konekciju ima 51,1% domaćinstava, DSL (ADSL) 24,4%, kablovski Internet 23,2%, a WAP i GPRS 15,5% domaćinstava.
Smanjenje korišćenja modemske konekcije za 22,3% u odnosu na 2007. godinu posledica je rasta upotrebe širokopojasne (broadband) konekcije za nešto više od 8,2% u odnosu na 2007. godinu.
U Srbiji 15,5% domaćinstava ima širokopojasnu (broadband) internet konekciju, što čini povećanje od 8,2% u odnosu na 2007. godinu. Zastupljenost ove vrste Internet konekcije najveća je u Beogradu i iznosi 27,1%, u Vojvodini 13%, a najmanja je u centralnoj Srbiji – svega 11,6%. Širokopojasnu (broadband) internet konekciju većinom poseduju domaćinstva koja imaju mesečni prihod koji premašuje 600 evra (46,4%), dok učešće domaćinstava s prihodom do 300 evra iznosi svega 5,7%. Značajne razlike postoje i kada uporedimo zastupljenost ove vrste internet konekcije u urbanom i ruralnom delu Srbije: 21,6% naspram 6,8%.
U Republici Srbiji je 45,5% lica u poslednja tri meseca koristilo računar, 2,6% lica je koristilo računar pre više od tri meseca, a 3,9% pre više od godinu dana. Čak 48% lica nikada nije koristilo računar. Za 4,3% se povećao broj korisnika računara u odnosu na 2007. godinu, a za 8,8% u odnosu na 2006. godinu.
Očigledno, brojeva je mnogo… i biće ih još više na adresi www.stat.gov.rs.
Dobro došli u budućnost!
Kompletan tekst možete pročitati ovde
